Πέμπτη 17 Ιανουαρίου 2008

Ασφαλής οδήγηση

Νομίζω ότι ένας σύντομος ορισμός της ασφαλούς οδήγησης είναι η επιτυχημένη μετάβαση ενός οχήματος στο σημείο του προορισμού του, χωρίς να συγκρουστεί με άλλα οχήματα, ανθρώπους ή αντικείμενα και χωρίς να προκαλέσει τη σύγκρουση άλλων οχημάτων. Απλό αλλά και πολύπλοκο ταυτόχρονα.

Πριν ξεκινήσουμε

Ελέγχουμε τα λάστιχα. Αν κάποιο δεν έχει αρκετό αέρα κατευθυνόμαστε πρώτα σε βενζινάδικο να το φουσκώσουμε και μετά οπουδήποτε αλλού. Αν συστηματικά χάνει, χρειάζεται βουλκανιζατέρ. Ένα λάστιχο που έχει καρφί θα χάνει λίγο αλλά αν φύγει το καρφί θα ξεφουσκώσει εντελώς και απότομα!

Καθαρίζουμε τα παράθυρα. Είναι σημαντικό να βλέπουμε καθαρά προς όλες τις κατευθύνσεις. Για το σκοπό αυτό καλό είναι να έχουμε ένα μικρό "λαστιχένιο ταυ", πολύ χρήσιμο για το ξύσιμο της παγωμένης πάχνης, και ένα πανί, δέρμα, ή ακόμη καλύτερα σφουγγάρι. Τις μέρες με υγρασία ή βροχή, τα τζάμια έχουν την τάση να θολώνουν και από μέσα. Ο κλιματισμός (ακόμη και αν δουλεύει στη θέρμανση) κάνει θαύματα στο ξεθόλωμα των παραθύρων. Αν το αυτοκίνητο δεν έχει κλιματισμό, ένα σφουγγάρι θα κάνει τη δουλειά καλύτερα από πανί ή δέρμα. Επίσης μια στις τόσες τα παράθυρα θέλουν εσωτερικά καθάρισμα με υγρό για τα τζάμια και χαρτί κουζίνας (το συμπαγές "πράσινο" χαρτί δεν αφήνει χνούδια και ίχνη και κατά κανόνα καθαρίζει καλύτερα και από το ακριβότερο χαρτί με κυψέλες κλπ).

Καθαρίζουμε και ρυθμίζουμε τους καθρέφτες ώστε να βλέπουμε σωστά πίσω. Για τους πλευρικούς, θα πρέπει να βλέπουμε μικρό μέρος του αυτοκινήτου, δηλαδή μέρος της μπροστά πόρτας και τη χειρολαβή της πίσω, και τον δρόμο ευθεία πίσω μας. Για τον κεντρικό καθρέφτη υπάρχουν πρόσθετοι μεγάλοι ευρυγώνιοι καθρέφτες που δίνουν πανοραμική εικόνα και βοηθάνε πολύ ειδικά τους αρχάριους. Είναι ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ να βλέπουμε σωστά τι γίνεται πίσω μας.

Φροντίζουμε το κάθισμα να είναι σε θέση που να μας βολεύει (η πλάτη όσο γίνεται ίσια, ούτε ξαπλωτή, ούτε πιεστική μπροστά), Τα πόδια θα πρέπει να φτάνουν άνετα στα πεντάλ και να μπορούμε να πατήσουμε τέρμα τον συμπλέκτη χωρίς να τεντώνουμε εντελώς το πόδι μας. Αν συμβαίνει αυτό είμαστε ΠΟΛΥ μακριά. Επίσης όμως δεν πρέπει να είμαστε τόσο μπροστά ώστε να βρίσκουν τα γόνατα στο τιμόνι. Για τα χέρια, ένας γενικός κανόνας λέει ότι θα πρέπει με την πλάτη ακουμπισμένη στο κάθισμα, όταν απλώνουμε το χέρι μπροστά, να ακουμπάει ο καρπός στην κορυφή του τιμονιού. Έτσι ούτε θα βρισκόμαστε με τεντωμένα χέρια στο τιμόνι, ούτε θα το έχουμε αγκαλιά.
Όλα αυτά περί αποστάσεων και στάσεων αποδεδειγμένα βοηθάνε στο σωστό και ευκολότερο έλεγχο του αυτοκινήτου.
Υπάρχει μια ολόκληρη σειρά ελέγχων που κανονικά πρέπει να γίνονται πριν ξεκινήσει κανείς (νερά, λάδια, υαλοκαθαριστήρες, κατάσταση ρεζέρβας, φρένων κλπ).
Όλα αυτά είναι σωστά, ειδικά αν πρόκειται να κάνουμε ταξίδι. Απλώς, το τετράπτυχο ρόδες-παράθυρα-καθρέφτες-θέση που αναφέρεται παραπάνω, το θεωρώ απαραίτητο και σωτήριο, και στις μικρότερες αποστάσεις.

Εν κινήσει

Ο μεγάλος Τζιμ Μόρισον το είπε πολύ καλά "keep your eyes on the road, your hands up on the wheel",

Όσο το όχημα κινείται είναι εξαιρετικά σημαντικό να έχουμε τα μάτια μας στο δρόμο. Τα πιο αναπάντεχα πράγματα έχουν την τάση να συμβαίνουν τη στιγμή ακριβώς που δεν κοιτάζουμε, ακόμη και με 5 χιλιόμετρα την ώρα.

Πρακτικά θα πρέπει να έχουμε εξοικειωθεί πλήρως με το όχημά μας, ώστε να μη χρειάζεται να κοιτάξουμε για να κάνουμε οτιδήποτε. Τα κλάσματα του δευτερολέπτου που θα χρειαστούν για να κοιτάξουμε και να βρούμε κάτι μπορούν να αποδειχθούν καταστροφικά.
Μια καλή ιδέα είναι με σταματημένο το αυτοκίνητο και κλειστά τα μάτια να εξασκηθείτε σε κινήσεις όπως το άναμα των
Alarm, τον χειρισμό του ραδιοφώνου, την εκκίνηση των υαλοκαθαριστήρων (μου έχει τύχει πολλές φορές μετά από βροχή, διερχόμενο όχημα να ρίξει ένα κουβά νερό στο παρμπρίζ μηδενίζοντας ξαφνικά την ορατότητα, οπότε το αντανακλαστικό άνοιγμα των υαλοκαθαριστήρων στη μεγάλη σκάλα με γλύτωσε από σύγκρουση καθώς ο μπροστά που έπαθε το ίδιο πάτησε φρένο ξαφνικά).

Οδηγώντας πρέπει να βλέπουμε, όχι μόνο μπροστά μας, αλλά και στους καθρέφτες τι συμβαίνει πίσω μας. Ειδικά όταν αλλάζουμε λωρίδα ή στρίβουμε θα πρέπει να ελέγχουμε καλά στον καθρέφτη, γέρνοντας και μπροστά ώστε να αλλάξει η οπτική γωνία και να δούμε τι συμβαίνει και πιο "έξω". Αυτό γίνεται με "κλεφτές" ματιές, φροντίζοντας πάντα να βλέπουμε τι συμβαίνει και μπροστά μας. Εννοείται ότι έχουμε βγάλει φλας εγκαίρως, χωρίς να θεωρούμε δεδομένο ότι ερχόμενοι πίσω μας το έχουν δει ή θα μας αφήσουν να περάσουμε επειδή εκδηλώσαμε την επιθυμία.
Στις διασταυρώσεις, ακόμη και αν έχουμε πράσινο ή προτεραιότητα κοιτάζουμε δεξιά αριστερά καθώς περνάμε. Όταν έχουμε
STOP ελέγχουμε τόσο πριν βγούμε, όσο και κατά τη διάρκεια, κοιτάζοντας διαρκώς δεξιά αριστερά και φυσικά μπροστά μας. Είναι εξαιρετικά πιθανό, ειδικά αν υπάρχει στροφή κοντά, να εμφανιστεί όχημα το οποίο θα πρέπει να δούμε και να πράξουμε αναλόγως.
Ξέρω ότι περιγράφω ένα ασταμάτητο κοίταγμα παντού. Επιβάτης στο ΤΑΞΙ μου είπε "εσείς πρέπει να είστε σαν τους Γκιώνηδες, να βλέπετε παντού". (Ο Γκιώνης είναι ξάδερφος της κουκουβάγιας που περιστρέφει χαρακτηριστικά το κεφάλι του πάνω από 180 μοίρες δεξιά και αριστερά). Όλοι πρέπει να είμαστε σαν τους Γκιώνηδες όταν οδηγάμε. Ακούγεται κουραστικό, αλλά επιμένω, η οδήγηση είναι διαδικασία ΠΛΗΡΟΥΣ απασχόλησης. Το αυτοκίνητο είναι σαν γεμάτο όπλο. Ο στόχος είναι να πάμε ασφαλείς εκεί που θέλουμε. Όπως κάθε όπλο, θέλει συγκέντρωση και σεβασμό για να πετύχει τον στόχο του και όχι οτιδήποτε άλλο.

Οδηγάμε αμυντικά. Σαν να περιστοιχιζόμαστε από τρελούς και μεθυσμένους. Αυτό δεν σημαίνει ότι οδηγάμε παθητικά ή με δουλοπρέπεια. Διεκδικούμε την προτεραιότητά μας αλλά αν ο άλλος οδηγός είναι επικίνδυνος ή ανόητος, τον αποφεύγουμε και τον αφήνουμε να πάει και να κάνει ότι νομίζει. Είναι δουλειά της τροχαίας να τον νουθετήσει, όχι δική μας.
Είμαστε στο δρόμο για να πάμε από το σημείο Α στο σημείο Β με ασφάλεια, όχι για να βριζόμαστε και να πλακωνόμαστε. Ο δρόμος δεν είναι ούτε αρένα, ούτε δικαστήριο, κι εμείς δεν είμαστε ούτε μονομάχοι ούτε σερίφηδες.

Διαβάζουμε τους άλλους οδηγούς και τα αυτοκίνητά τους. Αν και πάντα υπάρχουν εξαιρέσεις στους κανόνες, ένας νεαρός με φτιαγμένο αυτοκίνητο διακοσμημένο σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο θα οδηγάει μάλλον επιθετικά, ενώ ένας παππούς με το αρχαίο του όχημα αργά και μονολιθικά. Τα σεμεδάκια και τα μαξιλάρια στο αυτοκίνητο δείχνουν έναν θείο που οδηγάει σαν να είναι μόνος του στο δρόμο, όπως το 70 που ήταν μόνος του στο δρόμο. Πιθανώς να έχει και τους πλαϊνούς καθρέφτες διπλωμένους από το παρκάρισμα (δεν τους χρειάζεται, δεν τους κοιτάζει ποτέ). Και αν το πίσω τζάμι του αυτοκινήτου της κοπελιάς μπροστά σας είναι γεμάτο κουκλάκια με βεντουζάκια σε βαθμό να μη βλέπει πίσω, προφανώς δεν την ενοχλεί γιατί δεν κοιτάζει ποτέ πίσω, οπότε καλά θα κάνετε να το λάβετε υπ' όψην. Μήπως ο μπροστά μιλάει στο κινητό κρατώντας το στο αφτί; Κοιτάζει το ραδιόφωνό του; Την κοπέλα δίπλα του ή έξω;
Οι παραλλαγές είναι άπειρες. Προσοχή στις λεπτομέρειες, για να ξέρετε με ποιον έχετε να κάνετε.

Διαβάζουμε το δρόμο. Τα πιο σκούρα σημεία στην άσφαλτό είναι πιθανότατα λάδια, νερά ή πετρέλαια και γλιστράνε. Οι λακκούβες σε περίπτωση βροχής καλύπτονται από λιμνούλες, που καλά θα ήταν να αποφεύγουμε. Η υγρασία γλιστράει. Αν η θερμοκρασία είναι κοντά στο μηδέν, ο,τι νερά έχουν τρέξει στο δρόμο είναι πλέον πάγοι. Οι διαγραμμίσεις γίνονται εξαιρετικα γλυστερές με την παραμικρή βροχή. Ακόμη και τα καλύτερα λάστιχα αμορτισέρ και φρένα δεν σταματάνε ένα όχημα αν δεν υπάρχει πρόσφυση. Σε δρομολόγια που κάνουμε καθημερινά, καλό είναι να απομνημονεύουμε κάθε τρύπα, σχάρα τυφλό σημείο και πρόβλημα. Έτσι, ακόμη και με αντίξοες συνθήκες θα αποφύγουμε τις παγίδες.

Οδηγάμε με σχέδιο εκτάκτου ανάγκης. Κάποια στιγμή σε ένα ντοκιμαντέρ μια γυναίκα πιλότος πολεμικού ελικοπτέρου έλεγε ότι πετάει θεωρώντας ότι μπορεί οποιαδήποτε στιγμή να της σβήσει ο κινητήρας, και φροντίζοντας να μπορεί να προσγειωθεί αν συμβεί αυτό. Το ίδιο ισχύει και στην οδήγηση. Οι αποστάσεις από τον μπροστά πρέπει να είναι τέτοιες που να μας επιτρέπουν να σταματήσουμε ή να τον αποφύγουμε αν σταματήσει ξαφνικά. Οι ταχύτητές μας τέτοιες που να μπορούμε να αποφύγουμε το σκυλί ή το παιδί ή το όχημα που θα πεταχτεί ξαφνικά μπροστά μας. Δεν προτείνω να σερνόμαστε στο δρόμο, κι εμένα μου αρέσει η γρήγορη οδήγηση, αλλά να προβλέπουμε και να προσαρμοζόμαστε στις συνθήκες.

Στις μεγάλες διαδρομές σταματάμε και να βγαίνουμε από το αυτοκίνητο. Έστω και για πέντε λεπτά. Λόγω της στάσης οδήγησης, το αίμα δεν κυκλοφορεί σωστά στο σώμα. Επίσης, ειδικά σε μεγάλους «μονότονους» δρόμους, έρχεται σχεδόν σίγουρα υπνηλία και μείωση της προσοχής.

2 σχόλια:

Unknown είπε...

Ενδιαφέρον, ένα τέτοιο κατάλογο με παρατηρήσεις μου ανέφερε και ο πατέρας μου όταν με μάθαινε να οδηγάω... Μήπως είστε fan του Καββαθά;

Acro είπε...

Ωχ! Καθώς τα έγραφα όλα αυτά, το φοβόμουν ότι θα φανούν κλισέ και δασκαλίστικα. Δεν είμαι φαν του κ Καβαθά (αν και τον εκτιμώ), απλώς έτυχε τελευταία να μιλήσω με αρκετούς καινούριους οδηγούς και ήθελα να έχω κάπου να τους παραπέμψω. Η εμπειρία δεν διδάσκεται, αποκτάται. Τώρα αν μπορεί κανείς να αποφύγει μερικές στραβές βασισμένος στις εμπειρίες των άλλων, δεν είναι κακό.
Προφανώς μετά από μερικά χρόνια στο δρόμο όλοι οδηγούμαστε στα ίδια συμπεράσματα και συμβουλές. Τώρα αν στα 36 μου ακούγομαι σαν 56άρης, πρέπει να το κοιτάξω. Ή απλώς να θεωρήσω ότι τα μεγάλα πνεύματα συναντιούνται;
Χμμμ αυτό μου κάθεται καλύτερα, οπότε ευχαριστώ για το κοπλιμάν zaf:)

Για να το ελαφρύνω παραθέτω και ένα επαγγελματικό ανέκδοτο.
Συναντιούνται δυο ταξιτζήδες στον άλλο κόσμο ("κόζεμο" αν προτιμάς).
"Από τι πέθανες;" ρωτάει ο ένας.
"Από αυτοκινητιστικό, εσύ;" απαντάει ο άλλος.
"Εγώ από προτεραιότητα".